Jeśli kredytodawca naruszy choćby jeden obowiązek nałożony na niego przez ustawę o kredycie konsumenckim, kredytobiorca może skorzystać z sankcji kredytu darmowego (SKD). Niestety, niewielu konsumentów o tym wie i korzysta ze swoich praw. Jej skutkiem jest pozbawienie kredytodawcy (pożyczkodawcy) przychodów, jakie ten spodziewał się otrzymać z tytułu zawartej umowy kredytu (pożyczki). Innymi słowy, bank lub instytucja pożyczkowa nie zarobi nic na udzielonym kredycie lub pożyczce. Kredytobiorca zwraca wtedy jedynie kapitał, który otrzymał.
SKD ma zastosowanie jedynie do kredytu konsumenckiego. Chodzi tutaj o zobowiązania, których wysokość nie przekracza 255.550 zł. Pod pojęciem kredytu konsumenckiego kryje się zarówno umowa o kredyt zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, jak i umowa pożyczki zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego.
SKD może zostać zastosowana, gdy kredytodawca naruszył jeden z obowiązków, jakie nakłada na niego ustawa o kredycie konsumenckim w art. 45 ust 1. Przy czym złamanie prawa przez kredytodawcę może dotyczyć formy umowy o kredyt (art. 29), treści umowy (art. 30 ust. 1 pkt 1–8, pkt 10-11, pkt 14-17, art. 31-33), wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu (art. 36a-36c) czy wysokości opłat z tytułu opóźnień w spłacie zobowiązania (art. 33a).
Należy podkreślić, że przy sankcji kredytu darmowego nie ma znaczenia zakres uchybienia, jego waga czy zakres negatywnego wpływu na interesy konsumenta. Kredytodawca odpowiada zarówno za umyślne naruszenie, jak i niedochowanie należytej staranności przy wykonywaniu swoich obowiązków. Sankcja kredytu darmowego powstaje zarówno wtedy, gdy naruszenie nastąpiło w wyniku samego działania kredytodawcy, jak i przedstawiciela działającego na jego rzecz (np. pośrednik kredytowy). Trzeba jednak podkreślić, że to konsument musi wykazać, iż kredytodawca naruszył obowiązek wymieniony w art. 45 ust 1 ustawy o kredycie konsumenckim.
Jednak trzeba pamiętać, że prawo do sankcji kredytu darmowego wygasa po roku od dnia wykonania umowy (spłata ostatniej raty zobowiązania). Po tym terminie konsument nie może skorzystać z SKD.
Aby skorzystać z sankcji kredytu darmowego, konsument musi złożyć pisemne oświadczenie woli o skorzystaniu z SKD. Należy pamiętać, że oświadczenie woli zostaje uznane za złożone przez konsumenta, gdy pismo dojdzie do odbiorcy w taki sposób, że ten może zapoznać się z jego treścią.
Kredytobiorca musi pamiętać, że zastosowanie SKD nie oznacza, iż nie trzeba zwracać w ogóle pieniędzy kredytodawcy. Nic z tych rzeczy! Sama sankcja nie powoduje bowiem wygaśnięcia obowiązku kredytobiorcy zwrotu pożyczonego kapitału. Co więcej, pieniądze muszą zostać zwrócone w terminie określonym w zawartej umowie kredytowej, jednak już bez odsetek.
UWAGA! Z SKD należy ostrożnie postępować w przypadku dokonania cesji wierzytelności z umowy kredytowej oraz gdy sprawa jest już w Sądzie. Skorzystanie z SKD potwierdza skuteczność zawarcia umowy kredytowej.
