Klauzule abuzywne, czyli inaczej klauzule niedozwolone, to postanowienia wzorców umów, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób niezgodny z powszechnie obowiązującym prawem. Naruszają one w sposób rażący prawa konsumenta, a także zasadę równości stron stosunku prawnego. Katalog klauzul, które zostały uznane za abuzywne możemy znaleźć w Kodeksie cywilnym, a dokładniej w art. 3853. Lista klauzul niedozwolonych nie jest jednak katalogiem zamkniętym, stale dodaje się nowe pozycje. Aktualną listę klauzul abuzywnych znaleźć można na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w rejestrze klauzul niedozwolonych.
Aby dana klauzula została uznana za abuzywną, jej treść nie mogła zostać indywidulanie uzgodniona z konsumentem, o co nie trudno, gdyż większość firm pożyczkowych posługuje się w swojej działalności wcześniej przygotowanymi wzorcami umów (tzw. umowa adhezyjna), na których treść konsument nie ma żadnego wpływu, tj. nie powstało ono w drodze negocjacji.
O uznanie klauzuli za niedozwoloną każdy pożyczkobiorca – konsument może zwrócić się do Sądu. To w jego interesie jest udowodnienie swojej racji i uniknięcie spłaty długu kilkukrotnie większego od pożyczonej kwoty.
Aby sąd uznał zapisy umowne za postanowienie niedozwolone, muszą spełniać łącznie cztery przesłanki:
umowa musiała została zawarta z konsumentem;
postanowienie umowy „nie zostało uzgodnione indywidualnie”;
postanowienie kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy;
postanowienie nie dotyczy „głównych świadczeń stron”.
